Projekt finansowany przez Narodowe Centrum Nauki (NCN) i niemiecką organizację badawczą Deutsche Forschungsgemeinschaft (DFG) ma na celu ilościowe i jakościowe ujęcie, udostępnienie i opracowanie obszernych, w dużej mierze nieznanych i niepublikowanych dotąd dokumentów z Kolekcji Varnhagena, monumentalnego zbioru rękopisów przechowywanego w Bibliotece Jagiellońskiej w Krakowie.
Kolekcja, założona przez dyplomatę i publicystę Karla Augusta Varnhagena von Ense (1785-1858), męża berlińskiej pisarki i saloniery Rahel Varnhagen (1771-1833), postrzegana jest dziś jako jeden z największych i najważniejszych europejskich zbiorów autografów XIX wieku. Poprzez tysiące listów, rękopisów literackich, dzienników i zapisków oraz innych dokumentów związanych z osobistościami ówczesnej Europy dokumentuje życie literackie, kulturalne i polityczne Europy końca XVIII w. i pierwszej połowy XIX wieku. Kolekcja Varnhagena zawiera także listy setek kobiet, które nie tylko tworzyły dzieje kultury niemieckiej, ale także dzięki swym wszechstronnym kontaktom i sieciom powiązań promieniowały na inne kraje europejskie, w tym Polskę. Obok takich znanych dziś nazwisk jak Bettine von Arnim, Sophie Mereau-Brentano czy Rahel Varnhagen znajdziemy tu rękopisy pisarek zapomnianych, które nie weszły do współczesnego kanonu literackiego, mimo iż były w swym czasie dobrze rozpoznawalne i odgrywały znaczącą rolę w życiu literackim. Przedmiotem projektu są ich listy, dzieła i relacje.
Podstawę badań stanowi korpus dokumentów, głównie listów, następujących pisarek: Charlotte von Ahlefeldt (1777-1849), Helminy von Chézy (1783-1856), Caroline de la Motte Fouqué (1773-1831), Amalii von Helvig (1776-1831), Amalii Schoppe (1791-1858), Fanny Tarnow (1779-1862), Karoline von Woltmann (1782-1847) i Amalii von Voigt (1778-1840). Obok relacji epistolarnych łączyła je przede wszystkim szeroka i różnorodna aktywność w polu literackim (pisarska, tłumaczeniowa i/lub publicystyczna) oraz rola pośredniczek między kulturami i literaturami, w szczególności między Niemcami, Francją i Polską.
Wybrane do projektu rękopisy badane są w kontekście sieci wymiany epistolarnej, kulturalnej, naukowej i społecznej, a także na tle całej Kolekcji Varnhagena i jej powiązań z innymi ówczesnymi kolekcjami. Rękopisy zostaną zaprezentowane w formie obszernego katalogu, drukowanej edycji komentowanej (wybór listów) oraz cyfrowej edycji krytycznej (wszystkie dokumenty) na specjalnie rozwiniętym w tym celu portalu cyfrowym, gdzie zamieszczony zostanie dodatkowy materiał, w szczególności baza bio-bibliograficzna wraz z odniesieniami do istniejących wydań dzieł. Platforma, zbudowana w oparciu o najnowsze narzędzia i technologie z dziedziny Digital Humanities, będzie dostępna on-line.
Wybrany do opracowania materiał badawczy może rzucić nowe światło na życie społeczno-kulturalne pierwszej połowy XIX w. i zmodyfikować wiedzę o ówczesnych konstelacjach historycznoliterackich. Planowane publikacje (w szczególności edycja cyfrowa) wyjdą poza wąskie granice jednej dyscypliny i będą przydatne w badaniach interdyscyplinarnych. Połączenie edycji drukowanej i edycji cyfrowej wraz z eksploracją konkretnych aspektów w odniesieniu do ściśle określonego wycinka z kolekcji Varnhagena ma charakter projektu pilotażowego, mogącego otworzyć nowy etap na drodze archiwalnego i naukowego opracowania tego zbioru, w szczególności w ramach współpracy bilateralnej.
Projekt jest realizowany we współpracy z Biblioteką Jagiellońską w Krakowie, Biblioteką Uniwersytecką w Weimarze (Universitätsbibliothek der Bauhaus-Universität), Thüringer Universitäts- und Landesbibliothek w Jenie (ThULB), Klassik Stiftung Weimar, Goethe- und Schiller-Archiv w Weimarze.